Huisdieren in Indonesië: van ‘lief’ tot ‘wegrennen’

door Joppe Zaat

Er zijn in Indonesië twee soorten huisdieren: de dieren die je in huis neemt en de dieren die je huis innemen. Hier een lijstje met wat uitleg en feitjes die ik persoonlijk gerangschikt heb van ‘lief’ naar ‘wegrennen’. Ik raad je aan om geen enkel dier te aaien tenzij de eigenaar zegt dat het oké is.

Katten

‘Katten zijn vies’, zei mijn schoonmoeder toen ik hier net kwam wonen en ik er eentje probeerde te aaien; ondertussen hebben we drie katten die vaak binnen zitten (onder de voorwaarde dat ik ze alledrie regelmatig was). Onze buurt in Jakarta zit er vol mee, straatkatten. Veel van hen missen hun staart en sommigen een oog. Onze eerste kat, Li, vond ik in de goot toen hij slechts een week oud was. Het duurde niet lang voordat er twee andere kittens gered werden en nu zitten ze alle drie als bazen op stoelen, liggen languit voor de ventilator of op bed in een kamer met airconditioning. 

Elke pasar (markt) heeft al een kat hier, of misschien kan ik beter zeggen dat veel katten hier een markt hebben als je ziet hoe dominant ze rondlopen of op ongebruikte tafels en stoelen liggen. Voornamelijk zijn de katten gemixt, al is er een vrij grote community kattenliefhebbers die huiskatten als Maine Coons, Bengalen en Perzen eropna houdt.

Honden

In tegenstelling tot Jakarta is het anders op Bali, katten zijn niet de baas maar honden zijn daar koning. Sinds kort is de Kintamani-hond, die in mijn ogen altijd ondervoed lijkt, zelfs een officieel erkend ras. Veel mensen hebben (waak)honden die goed verzorgd worden. Al zijn er natuurlijk uitzonderingen. De meeste honden komen niet binnen en leven in de tuin, maar alsnog vind ik dat ze in dit lijstje horen.

Toen ik in Ubud woonde, waren er redelijk veel straathonden. Al was de populatie daarvan al drastisch verminderd door sterilisatieprojecten van BARC en BAWA en het vergiftigde voedsel van enkele lokale bewoners die kinderen verloren hadden aan Rabiës. 

Straathonden zijn niet agressief, maar bang defensief. Dus mocht je een groep straathonden tegenkomen zijn er een aantal Do’s en Don’ts:

• Vermijd oogcontact, kijk opzij of kijk naar beneden.
• Begin niet langzamer of sneller te lopen, loop doelbewust en vastberaden door.
• Steek je handen niet in de lucht en probeer de hond niet te trappen, de hond zal zich aangevallen voelen en je juist proberen te bijten.
• Als de honden achter je aan lopen en beginnen te piepen en blaffen en je je opgejaagd voelt, houd je dan aan de eerdere punten en loop vastberaden door; zodra je uit hun territorium bent zullen ze zich omdraaien en terug naar hun kampung (buurt/familiecomplex) gaan.

Mocht je echt denken dat het mis gaat, doe dan zoals de lokale bevolking en gooi stenen. Soms is het doen alsof je een steen oppakt al genoeg om honden af te schrikken.

Vogels

Als huisdieren voor kinderen worden kuikentjes vaak in vrolijke kleuren geverfd en vervolgens op de markt verkocht. Niet alleen kippen en hanen worden in de tuin gehouden maar veel mensen hebben ook een kooitje hangen met een vogel. Het is een lucratieve business als je een zeldzame vogel weet te vangen, sommige vogels zijn maar liefst een maandsalaris waard.

Vissen

Ook vissen zijn populaire huisdieren voor kinderen en worden vaak in een glas bewaard in plaats van in een duur aquarium. Je kunt allerlei soorten gekleurde vissen kopen in plastic zakjes met water van de verkoper die vaak voor scholen staat als deze net uit zijn.

Cicaks en Tokehs

Cicaks zijn kleine salamanders die over de muren en het plafond lopen en je beste natuurlijke anti-muggenmiddel voor binnenshuis en op de veranda. De tokeh is de grootste in de gekko-familie en als je wel eens in Bali bent geweest heb je ongetwijfeld de lokroep van het mannetje gehoord waaraan hij zijn naam te danken heeft. Veel mensen geloven dat het geluk brengt als een tokeh zeven keer zijn naam roept. Een ander bijgeloof is dat het eten van deze beestjes goed voor de mannelijke potentie is, gelukkig is het vangen van een tokeh makkelijker gezegd dan gedaan.

Een tokeh poept altijd boven dezelfde plek, dus als je een slaapkamer binnenkomt en zijn poep op je bed tegenkomt is het verstandig het bed te verplaatsen. 

Larong

Deze vliegende mieren/termieten zijn er alleen tijdens het regenseizoen en als ze er zijn kan je ze haast niet missen. Na een regenbui vliegen ze met honderden tegelijk uit, dus het is altijd verstandig om dan alle ramen en deuren dicht te houden. Lichtbronnen werken als een magneet voor deze eendagsvliegen, dus mochten ze onverwacht toch binnen zitten, dan kan je gewoon de lamp buiten aan doen en even in het donker zitten met de deur open. Het nadeel van deze techniek is dat muggen je nog steeds weten te vinden.

Mieren

Rode mieren maken zowel onder de grond als in de bomen nesten en eten alles. Bij mij in de buurt komt er af en toe een man langs met een hele lange stok met aan het einde een net. Hij vangt de mierennesten die hoog in de bomen zitten en verkoopt vervolgens de miereneieren (Kroto in het Indonesisch) als voer voor vogels. Zwarte mieren zijn meer zoetekauwen, dus mocht je de gewoonte hebben om boven je toetsenbord te snaaien zou ik deze niet ergens neerzetten waar er veel mieren lopen, je zou niet de eerste zijn met kortsluiting door een mierus. 

Krekels

Deze zitten meestal niet in je huis maar dat betekent niet dat je ze daar niet hoort. Bij mij in de buurt zit er soms een krekel ter grootte van een Tikkel die net zo luid is als een autoalarm!

Spinnen

Als je bang bent voor spinnen zal je net zo hard gillen als in Nederland. Ik ben af een toe een grote tegengekomen, maar over het algemeen valt het mee.

Ratten

Het enige wat ik over deze beesten kwijt wil is dat het belangrijk is om eten afgesloten te bewaren en dichte vuilnisbakken te gebruiken. Vaak zie je ze wegschieten en soms hoor je ze over het plafond lopen. Ratatouille is fictie en deze beestjes zijn niet lief, zeker als ze bijna net zo groot zijn als mijn katten.

Kakkerlakken

Hier in Jakarta vliegen ze gelukkig niet, maar kakkerlakken zijn er wel in andere delen van Indonesië. Ze komen in verschillende maten en de meeste maten zijn te groot. Helaas is het er nooit maar eentje, al helemaal niet als je er eentje spot bij een afvoerputje. Baygon is de meest populaire anti-insectenspray en ze hebben ook een sterkere versie tegen kakkerlakken. Ik raad je wel aan om vervolgens even de kamer te verlaten, zodat je niet zelf ook stikt. Er is ook een kleine one-push versie voor op reis en deze is ook erg effectief tegen muggen.

Muggen

Iedereen kent ze en iedereen haat ze, en terecht. Niet alleen houden ze je wakkerder dan een buurman met een slechte muzieksmaak, deze muggen kunnen verschillende ziektes meebrengen. Malaria komt tegenwoordig vrij weinig voor in Indonesië, maar de kans op dengue is vooral tijdens het regenseizoen aanwezig. Voor de veranda kunt u een coil kopen, die als wierook brandt en ongeveer drie uur werkt. Voor je lichaam werkt Soffel het best en is overal in Indonesië verkrijgbaar. Mocht u geprikt worden (door wat dan ook eigenlijk) dan is Minyak Tawon de oplossing. Deze olie werkt echt meteen en supergoed.

Schorpioenen

Ik weet niet of ze pijn doen en dat wil ik graag zo houden, ik ben ze een paar keer tegengekomen en ze hebben een angel in plaats van een staart. Sorry dierenliefhebbers, ze hebben het niet overleefd.

Slangen

Er zijn vele verschillende slangen, waarvan sommige giftig en anderen zo groot dat ze hele mensen kunnen opeten. Tenzij je verblijft in de jungle of in het midden van de sawa’s zal je ze echter niet zo snel zien. Het zijn schuchtere beestjes die banger voor jou zijn dan jij voor hen. Mocht er eentje in de weg zitten op Bali, neem dan contact op met Bali Reptile Rescue, die 24 uur per dag bereikbaar zijn. Als je van deze gevaarlijke bami slierten houdt, is het de moeite waard om hun Facebookpagina in de gaten te houden aangezien je soms mee kan op excursie om bijvoorbeeld koningscobra’s te vangen en daarna weer uit te zetten.

Over Joppe

Na Nederland, Ecuador, Frankrijk en Australië woon ik nu al bijna vier jaar in Indonesië, waarvan twee jaar in Jakarta, samen met mijn vrouw en schoonfamilie. In eerste instantie was ik, een derde generatie indo, naar Indonesië gekomen voor werk als professioneel kok, maar ik bleef er voor de liefde.

Geregeld gaan mijn vrouw en ik samen of met familie op vakantie in Indonesië en meestal redelijk buiten gebaande paden. Samen met mijn zus en zwager uit Nederland zoeken we nieuwe bestemmingen en elk jaar proberen we de vorige vakantie te overtreffen met nog mooiere avonturen. Bali, Flores, Sumba, delen van Sumatra en Java heb ik nu allemaal al een keer gezien maar er is nog een hoop te ontdekken en te beleven.

Omdat ik in meerdere landen heb gewoond sta ik open voor alles wat ik tegenkom, zonder bepaalde verwachtingen. Ik houd ervan om ervaringen te delen die uniek zijn, maar waar iemand zich wel in kan verplaatsen en hopelijk ook een beetje om kan lachen.