Volken Java

Volken Java

door Getaway Travel

Java wordt bevolkt door verschillende etnische groeperingen waarvan de meerderheid moslim is. De grootst vertegenwoordigde bevolkingsgroepen zijn de Javanen uit Centraal- en Oost-Java, de Sundanezen uit het westen en de Madurezen van het eiland Pulau Madura. Hoewel ze officieel alle drie hun eigen taal hebben, worden de verschillen tussen de culturen steeds minder groot.

Javanen

De Javanen vertegenwoordigen de grootste groep op het eiland. Met een populatie van ruim 90 miljoen zijn ze ook de grootste etnische groep van heel Indonesië. De meerderheid van de Javanen is moslim, maar er is een grote variatie binnen de islamitische tradities en geloven.

ZELF NAAR Indonesie?

Bekijk alle 230 reizen naar Indonesie

De sociale geschiedenis van Java is hiervan de oorzaak. Zo kent de zeer verfijnde Javaanse aristocratie in de provincie Java Tengah een sterk esthetisch en mystiek element toe aan de islam. De religie wordt in deze kringen geuit in Wayang Kulit opvoeringen, gamelanvoorstellingen, dansopvoeringen en andere kunstvormen van het hof.

Daarnaast hangen veel Javanen het etnische kewajen aan. Eigenlijk is het geen geloof, meer een levensvisie. Een vorm van aminisme, met invloeden uit het hindoeisme, boedhisme en de islam. Eigenlijk draait alles om gemoedsrust en éénwording met het universum.

Oude tradities

Javanen hebben eeuwenoude gebruiken die ongeacht de religie, door bijna iedereen worden nageleefd. Zo worden er wijdingsmaaltijden gehouden voor naaste vrienden en familieleden bij grote en belangrijke gebeurtenissen, zoals bruiloften, besnijdenissen, ziektes, het binnenhalen van de oogst en verhuizingen. Deze slamatan is een plechtigheid waarin je de typische Javaanse solidariteit terugziet.

Een andere bekend Javaanse gebruik is het wassen van de voeten van de bruidegom door de bruid. Daarmee toont zij haar onderdanigheid.

Wat je waarschijnlijk ook zal opmerken als je in Java bent, zijn de lange duimnagels. De Javanen laten deze groeien om aan te tonen dat zij zonder lichamelijke arbeid hun brood verdienen.

Boeren

De meeste Javaanse boeren, vooral in Centraal-Java, voelen niet veel voor de strengere en politieke ideeën van de islam. Zij geven de voorkeur aan een meer gematigde vorm van islamitische gebruiken. Dat merk je vooral aan hun feesten, pelgrimstochten naar lokale tempels of altaren en het geloof in lokale geesten.

Veel Javaanse boeren geloven dat de geestenwereld rijk gevuld is met wezens die in staat zijn om bezit te nemen van mensen, voorwerpen en plaatsen. Deze wezens kunnen op elk moment onheil brengen. En zij proberen zich op verschillende manieren tegen deze kwalijke geesten te beschermen. Zo brengen zij offers, schakelen ze de hulp van een dukun (spirituele genezer) in of beoefenen ze spirituele handelingen van zelfcontrole en rechtvaardigheid.

Het is voor de meeste boeren vaak moeilijk om werk te vinden. Slechts een kwart van de Javaanse boeren bezit eigen land. De regering heeft de boeren daarom kansen gegeven om naar de dunbevolkte eilanden te verhuizen en een nieuw leven op te bouwen. Dit heeft helaas in veel gevallen geleid tot etnische rellen tussen de lokale bevolking en de Javaanse boeren.

Sundanezen

Ook de Sundanezen zijn overwegend moslim en hebben op sociaal, economisch en politiek gebied veel raakvlakken met de Javanen. Toch zijn er een aantal verschillen. De Sundanese taal is doordrenkt van de islamitische waarden, zoals het traditionele concept van hormat: eerbetoon en het ontdekken van jouw plek in de maatschappij. Sundanezen leren hun kinderen dat het verstand boven het verlangen staat. Het is de kunst om je diepste verlangens dus weg te stoppen.

De Sundanese religie kent raakvlakken met de hindoe-boeddhistische geloven van hun Javaanse buren. Zij hebben ook het animistische geloof in geesten. En de Sudanezen leren een bepaalde manier van denken aan, om de geesten onder controle te kunnen houden.

Taal

Wil je in aanraking komen met de Sundanese taal, dan kun je een Wayang Golek bezoeken, een houten poppendrama's. Bij deze wayang vorm worden driedimensionale poppen gebruikt in tegenstelling tot de Javaanse versie Wayang Kulit. De Javanen vinden de Sundanese vorm boerser en minder verfijnd dan hun eigen versie.

Oude vechtsport

Traditionele sporten zijn Pentjak Salit, een oude vechtsport, en Adu Domba. DeAdu Domba is een traditioneel gevecht tussen twee rammen. De rammen beuken op elkaar in en diegene die als eerste stopt, verliest het gevecht. Hoewel het verboden is zetten de Sudanezen geld in op de wedstrijden. Als een ram niet goed zijn best doet, hebben de Sundanezen een speciaal trucje: een kneep in zijn ballen zorgt er wel voor dat hij wint.

Madurezen

Aangezien Madura ongeveer dezelfde culturele en historische achtergrond kent als het buureiland Java, zijn er niet zoveel verschillen op religieus gebied en in het dagelijks leven. De meeste Madurezen zijn boeren of vissers en vrijwel iedereen is moslim. De islam vind je dam ook in het sociale, politieke en economische leven terug. Familie is erg belangrijk.

Hoewel de Madurezen op vele manieren orthodox moslim zijn, geloven ze ook in geesten. Ze gebruiken magie om goede en kwade geesten onder controle te houden. Dit geloof is al eeuwenoud en heeft waarschijnlijk al die tijd stand kunnen houden, omdat de Madurezen leven in een ruig bergachtig landschap, waar weinig contact met de buitenwereld is.

Het meest opvallend zijn de verschillen in taal en mentaal gedrag tussen de Madurezen en de Javanen. De Madurezen staan bekend om hun directe benadering, wat ook duidelijk wordt in hun taalgebruik. Op buitenstaanders zullen ze waarschijnlijk snel een driftige indruk maken.

Badui

De Badui wonen in het uiterste westen. Deze groep van ongeveer 3.000 leden leeft redelijk afgezonderd in het Kendeng-gebergte. Ze vormen een unieke maatschappij die zich verzet tegen elke vorm van modernisering. Er wordt gepoogd elk contact buiten de eigen groep te vermijden.

Er gelden strenge voorschriften op het gebied van kleding, voedsel en verbouwing. Er zijn geen geschreven bronnen over de oorsprong van de Badui. Waarschijnlijk stammen ze van dezelfde voorouders af als de Javanen en Sundanezen. De religie van de Badui is een soort mengvorm van het animisme en de islam.

Tenggerrezen

De Tenggerezen leven al eeuwenlang op de hooglanden van het Tenggergebergte in Oost-Java. Op de steile hellingen van de actieve vulkanen Gunung Semeru en Gunung Bromo leven naar schatting nog zo'n 40.000 Tenggerezen. Ze geloven in een mengeling van het hindoeïsme en het boeddhisme, maar hebben geen tempels.

De zandzee van Gunung Bromo gebruiken zij als hun heilige grond. Jaarlijks wordt daar ook de heilige Kasodo-ceremonie gehouden, waarbij hun relatie met god, de natuur en hun gemeenschap centraal staat. Duizenden Tenggerezen beklimmen dan de vulkaan om offers in de krater te gooien.

Tenggerezen zijn een vreedzaam maar schuw volk. Door deze laatste eigenschap zijn zij waarschijnlijk weinig met buitenlandse invloeden in aanraking gekomen. Hun cultuur is nog altijd authentiek en ze bemoeien zich liever niet met het toerisme.

De voornaamste bron van hun inkomen is de groenteteelt, waarvan ze de producten op heel Oost-Java verhandelen. Ze telen voornamelijk niet-tropische groenten, zoals kool en aardappels.

Orang Betawi

De dominante bevolkingsgroepen in Jakarta zijn afkomstig uit de omliggende gebieden van Java en andere eilanden als Bali, Sumatra en Sulawesi. Eeuwenlang hebben deze groepen hun culturele wortels niet losgelaten. Maar sommige zijn gemengde huwelijken met niet-Indonesiërs aangegaan. Daardoor is een nieuwe etnische groep ontstaan: de Orang Betawi.

Hun cultuur bestaat uit verschillende uitheemse invloeden. In de culturele uitingen als zang, dans, kleding en dialect kun je directe invloeden herkennen uit Portugal, Arabië, China, Maleisië en Nederland. Ze hebben één taal, het Betawi, en ze geloven in de islam.

Reizen Indonesie

Specialisten Indonesië

Stay tuned

Wil jij elke maand naar Indonesië?

  • Schrijf je in voor de maandelijkse nieuwsbrief boordevol foto's, prijsvragen en insider tips.
  • Ook ontvang je speciale deals van onze partners.
  • En profiteer je van de leukste kortingen op reisproducten.

Aanmelden nieuwsbrief

Indonesië kenner
Sponsors