Jakarta viering Chinese Nieuwjaar van het Varken
Vandaag 5 februari wordt het Chinese Nieuwjaar gevierd. Dit jaar staat in het teken van het Varken. Het afgelopen jaar stond in het teken van de Hond. Volgens overlevering riep Boeddha alle dieren bij zich voor hij stierf. Er zouden er twaalf zijn gekomen. Als eerste kwam de rat, toen de os, de tijger, de haas, de draak, het paard, het schaap, de aap, de haan, de hond en als laatste het varken. Als het Jaar van het Varken geweest is begint de cyclus weer opnieuw met het Jaar van de Rat. Volgens de Chinese zodiac ben ik en een Varken. Er is dus extra reden om mij in de oorsprong en betekenis van het Chinese Nieuwjaar te verdiepen.
Oorsprong Chinees Nieuwjaar
Over de oorsprong van het Chinese Nieuwjaar gaat het verhaal dat Chinese dorpen lang geleden geplaagd werden door een mythisch beest genaamd Nian. Nian zou mensen in de dorpen opeten, vooral kinderen. De dorpelingen besloten zich voor hem te verstoppen. Op een oude man na. “Ik ben al oud en heb niets te verliezen,” zo zei hij. En zo terwijl de andere dorpelingen zich schuilhielden bleef de oude man achter in het dorp in afwachting op de komst van Nian. De oude man omringde zich met roodgekleurd papier en stak vuurwerk af. Toen dorpelingen de volgende dag uit hun schuilplaats terugkeerden vonden ze de oude man levend en wel. Er was hem niets overkomen. Hij had hun dorp van Nian gered. Het volgende Nieuwjaar besloten ze om hun huis met rode decoraties op te sieren, rode kleding te dragen en veel lawaai te maken. Vanaf die tijd liet Nian zich niet meer zien. Later werd Nian gevangengenomen door Hongjun Laozu, een Taoïstische monnik en naar de top van een hoge berg verdreven.
Volgens overlevering is met het vieren van het Chinese Nieuwjaar begonnen in het Derde Millennium Voor Christus tijdens het bewind van de Gele Keizer. Het precieze jaartal is niet bekend. Daarom worden voor het begin van de Chinese jaartelling verschillende jaren aangehouden. In China is het volgens de Chinese jaartelling 4716. Wat wel vaststaat dat het Chinese Nieuwjaar altijd in de periode van 21 januari tot 21 februari valt en samengaat met de stand van de Volle Maan. In China wordt het Chinese Nieuwjaar dan ook wel het Lente Festival genoemd.
Verering goden en voorouders
Het oorspronkelijk doel van de viering van het Chinese Nieuwjaar stond in het teken van verering van de goden en de voorouders. In de loop der eeuwen zijn daarbij allerlei zaken bijgekomen en wordt bijvoorbeeld het Chinese Nieuwjaar anders gevierd in Noord-China en Zuid-China en ook weer anders bijvoorbeeld in Tibet of door Chinezen die buiten China wonen. Bij moderne Chinezen beperkt de viering zich de dag zich voor en tijdens het Nieuwjaar. In traditionele dagen begint deze al dagen van te voren en worden alle gebruiken en rituelen pas twee weken na het Nieuw Jaar afgesloten. Wat gemeengoed is, is het huis waar je woont en je huistempel flink te reinigen, de avond voor Nieuwjaar samen met je familie uitgebreid te eten en de volgende nieuwe dag nieuwe kleren en schoenen te dragen.
Een van de Oudste Chinese tempels
Op de ochtend van het Chinese Nieuwjaar besluiten Samira, Adriaan en ik een bezoek te brengen aan een van de oudste Chinese tempels in Kota. De tempel gelegen in de Wijk Glodok aan de Jalan Kemenangan III is gebouwd in 1650 door Kwee Hoen. In 1740 brandde ze voor een deel af, maar werd herbouwd in 1755 door Oei-Tji-le en kreeg de naam Kom Tek le. Tijdens de Nederlands-Indische was de tempel de belangrijkste plek van samenkomst van de Chinese bevolking in Batavia dat later Jakarta werd.
Het is altijd even zoeken om de tempel te vinden omdat hij zich in een dichtbevolkte wijk bevindt met smalle straten. Volgens Samira moeten we even na het Johnny Steak Restaurant een smalle zijweg in. Deze weg staat al vol met auto’s met mensen die duidelijk allemaal de tempel willen bezoeken. We hebben geluk en vinden een parkeerplaats. Het is nu nog een paar honderd meter lopen naar de tempel. Het grootste deel van de mensen die in deze wijk verblijven zijn Chinezen die er al generaties lang wonen. Maar we zien ook huizen van niet-Chinese, Indonesische bewoners.
Bij de ingang van de tempel zien we auto’s van de belangrijkste televisiestations van Indonesië. Kompas, RCTI, Metro, TV-One, ze zijn er allemaal. Later begrijpen ze dat er niet alleen zijn vanwege wat er in de tempel gebeurt, maar dat ook de Gouverneur van Jakarta, Anies de tempel zal gaan bezoeken. Dat verklaart ook waarom er zoveel gewapende politiemannen en speciale eenheden bij de ingang van de tempel staan. Een aanslag behoort de laatste jaren zeker niet tot de onmogelijkheden. Kerkgangers zijn tijdens de Kerstdagen al eerder het slachtoffer geweest van aanslagen.
We lopen door de tempelpoort en zien dat de tempel een nieuwe Indonesische naam heeft gekregen, Dewi Vihara Dharma Bhakti. Ook hangt er een groot spandoek met daarop de Chinese Nieuwjaar wens: ‘Gong Xi Fa Cai’.
1 tot 2 Euro mee naar huis
Als we door de poort zijn zien we rechts honderden mensen zittende op de grond. De meeste zijn vrouwen en kinderen. Ook zijn er gehandicapten. Chinezen die de tempel bezoeken hebben namelijk gewoonte een offer ‘Ang Pao’ geheten te brengen. Dat kan in de vorm zijn van een zak rijst, vruchten, flessen kokosolie maar ook geld. Dat wordt dan verdeeld over de wachtende armen, die heel vroeg in de ochtend zijn gekomen om een plaatsje te bemachtigen. Als ze geluk hebben nemen ze aan het einde van de dag 1 of 2 Euro mee naar huis en een kilo rijst.
De Dewi Vihara Dharma Bhakti is door de eeuwen heen uitgebreid en bestaat nu uit verscheidene ruimtes waar gelovigen in gebed kunnen gaan en de aanwezige goden aanbidden. Ze kopen daarvoor in de tempelwinkel staven wierook en kokosolie voor het laten branden van de tempellampen. Het gaat er allemaal heel gemoedelijk aan toe. De mensen die bidden gaan ongestoord hun gang. Later lezen we dat er 18 goden zijn die in de tempel kunnen worden aanbeden. Boeddhisten hebben daarbij hun eigen reïncarnaties van Boeddha. Taoïsten hebben weer hun eigen goden.
Samira waarschuwt dat er op het plein buiten iets gaat gebeuren. Daar staan kooien vol met kleine op elkaar gepakte vogeltjes. Diervriendelijk zijn de kooien niet maar in ieder geval zullen de vogeltjes straks worden losgelaten. Daarvoor gaan degenen die de kooien meegenomen hebben of in de tempel hebben gekocht eerst in gebed. Even later mogen de vogels hun vrije vlucht maken. Een Chinese oudere man legt me uit dat het vrijlaten van de vogels een van de principes van Fengshui is. Met het loslaten van de vogels maak je je vrij van mensen die je kwaad willen doen en nodig je tegelijkertijd mensen uit om je in je doen en laten te helpen.
Gouverneur komt
Nadat de laatste kooi is geopend arriveert de Gouverneur omgeven door bodyguards, televisie en krantenjournalisten. Een Chinese man probeert de Gouverneur uit leggen wat de bedoeling van het Chinese Nieuwjaar is en wat voor rituelen er allemaal in de tempel plaatsvinden. We vragen ons af of de door de opdringende menigte de Gouverneur daar iets van opvangt.
We lopen verder de tempel in en lopen langs een verbrandingsoven waar Chinese gelovigen ‘Lucky Money’ en papieren bouwsels met gebeden laten verbranden. Als we verder lopen komen we bij een open ruimte waarin tientallen dikke rode kaarsen staan opgesteld geschonken door bedrijven en particulieren met de wens dat de tempelkaars hun voorspoed zal brengen. Tegenover de kaarsen staan zwarte en koperen Boeddhabeelden opgesteld. Later horen dat deze ruimte is 2015 volledig is uitgebrand en pas recentelijk weer met het herstel is begonnen. In deze ruimte bevond zich een van de belangrijkste beelden van de godin Kwam Im in de tempel. Het verhaal gaat dat de oorsprong van Kwam Im in India ligt in de tijd dat Boeddha leefde. Kwam Im was aanvankelijk een Hij, maar werd later een Zij. Volgens de huidige Dalai Lama zou hij een reïncarnatie van Kwam Im zijn.
Een van de redenen dat Kwam Im veel aanzien geniet omdat ze twintig levensgeboden heeft ingesteld. Zo luidt het twintigste gebod: ‘Als je bidt zal je gebed zeker verhoord worden. Heb daarbij echter geduld en volg het juiste pad.’
Teken van het Varken
Aan het einde van ons bezoek aan de tempel wil ik toch meer weten wat 2019 het Jaar van het Varken voor mij zal inhouden. Volgens de Chinese astrologie is het Varken een intelligent, loyaal en medelevend dier. Een Varken is daarnaast ook rechtvaardig en eerlijk. Een Varken beleeft geluk zo lang het zich maar aan deze belangrijke principes houdt. Dit specifieke jaar 2019 houdt voor het Varken wel in dat er een conflict kan ontstaan tussen twee elementen Water en Aarde, maar onder gunstige omstandigheden wordt dit conflict voorkomen door de elementen Hout en Metaal. Voor de Varken kan 2019 daarom een jaar worden vol van creativiteit.
Tevreden met ons bezoek aan de Dewi Vihara Dharma Bhakti tempel gaan we naar huis. In de straat waar we de auto hebben geparkeerd lopen we langs een traditionele kliniek van Chinese gezondheidszorg. De kliniek biedt zowel fysieke als geestelijke hulp bij geboorte, ouderdom, ziekte, geestelijk verdriet en bij overlijden. Onderaan het spandoek op de deur staat in grote letters, ‘Do Good and Disappear’, Verlaat het Leven niet voordat je Goede Dingen gedaan hebt.
Rijdende door Glodok horen dat in een zijstraat de bij het Nieuw Jaar horende Leeuwendans aan de gang is. Het is echter zo druk met mensen dat we besluiten maar rechtstreeks naar huis te gaan.
Wat ons bij het bezoek aan de tempel is opgevallen dat er ook Islamitische bezoekers waren die uitgebreid de rituelen bekeken en daar foto’s van maakten. Eerder had in de Indonesische krant een artikel gestaan dat sommige islamitische groeperingen problemen zouden maken over het Nieuwjaar teken van het Varken. Vorig jaar was er al het nodige gedoe over het teken van de Hond, dat volgens sommige islamieten ook een onrein dier zou zijn. Volgens een Islamitisch Forum in Bogor zouden Chinese Nieuwjaar decoraties met Varkens het Islamitische geloof ondermijnen en beledigen.
Het is eigenlijk nog maar vrij recent dat Chinezen in Indonesië hun Chinese Nieuwjaar weer mogen vieren. In 1967 twee jaar de coup van 1965 verbood President Suharto het vieren van deze dag. De viering mocht alleen binnenshuis plaatsvinden. Pas in 2000 hief President Abdurrahman Wahid dit verbod op. In al die jaren was het Chinese ouders verboden hun kinderen een Chinese naam te geven.
Het opheffen van het verbod zorgde ervoor dat veel Chinezen het aandurfden ‘uit de kast’ te komen. Door de recente toenemende islamisering van Indonesië en toegenomen intolerantie zijn Chinezen nu weer bang de moslimmeerderheid voor het hoofd te stoten.
750.080
